Bu rehber, Driver Rehberi 2.0 esas alınarak Dublin Core (DC) veri giriş
alanlarına göre, DSpace kurumsal arşiv sistemi örneği üzerinden hazırlanmıştır.
Rehberin amacı, Türkiye’deki kurumsal akademik arşivlere kayıt girişi yapanlara
yardımcı olmak ve kayıtların standartlara uygun olarak oluşturulmasına katkı sağlamaktır.
Kurumsal arşivlerdeki kayıtların detaylı ve standartlara uygun olması,
araştırmacıların işini kolaylaştırması, harmanlama sistemlerinin içeriği belli
bir düzende olması ve uluslararası görünürlük bakımından gereklidir.
Aşağıda kurumsal arşivlerde zorunlu, isteğe bağlı ve
önerilen seçenekleriyle yoğun olarak kullanılan alanlar çizelge halinde verilmiştir.
Çizelgede alanın tanımı, kullanım talimatı, kullanımına ilişkin örnekler, kullanım
seçeneği, Dublin Core etiketi ve varsa alanla ilgili uyarılar belirtilmiştir.
Ayrıca çizelgelerden sonra DSpace’deki “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları”nın
tamamı açıklamalarıyla birlikte listelenmiştir.
Alan adı
|
Başlangıç Soruları
|
Tanım
|
Gönderisi yapılacak kaynağın ön bilgilerin sisteme
girilmesini sağlar. Buradaki amaç kaynağın çoklu başlığının olup olmadığının
belirlenmesi ve eğer kaynak daha önceden yayımlanıp dağıtıldıysa veri giriş
formunda ilgili alanların aktif edilmesidir.
|
Kullanımı
|
Önerilir
|
Kullanım Talimatı
|
•
Gönderisi yapılacak öğenin ön incelemesi
yapılır.
•
Makale dilinde ve alternatif dillerde
başlığının olup olmadığı tespit edilir.
•
Kaynağın daha önceden
yayımlanıp-yayımlanmadığı tespit edilir.
•
Kaynağın özelliğine göre ilgili seçenekler çek
edilir.
|
Uyarı
|
•
Birden çok başlığı olan ve daha önceden
yayımlanmış bir kaynağın eksiksiz girişini yapabilmek için ilgili alanları
çek etmelisiniz.
|
Alan adı
|
Yazar
|
Tanım
|
Bir eserin içeriğinin oluşumundan birinci derece sorumlu
kişi ya da kuruma yazar denir. Yazar alanı, bir eserin yazarını belirtmek
için kullanılır.
|
Kullanımı
|
Zorunlu
|
Kullanım Talimatı
|
•
Gerekli olması durumunda yazar alanını çoklu
yazarlar için tekrarlayın.
•
Yazar adının yazımı "Soyad",
"Ad" şeklinde olmalıdır. Ör.: Atatürk, Mustafa Kemal
•
Yazarın ilk adı / adlarının açık hali
bilmiyorsa kısaltma kullanılır. Ör.: "Atatürk, M. K."
•
Nesil belirtilen unvanlar (Jr. Sr. vb.) soyadın peşine yazılır. Ör.:
"Smit Jr."
•
Emin olunmayan isimler kaynakta göründüğü gibi
yazılır.
•
Kurumsal bir hiyerarşiyi içeren kurum adları
büyükten küçüğe doğru araya virgül konularak yazılır. Ör.: "Doğuş
Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü"
•
Bir hiyerarşinin varlığının ya da hangi kısmın
daha büyük ya da küçük olduğunun belirgin olmadığı durumlarda, isim kaynakta
görüldüğü gibi belirtilir.
•
Yazar dışında daha az düzeyde sorumlular söz
konusu olduğu durumlarda, katkı sağlayan alanını (dc.contributor) kullanın.
|
Uyarı
|
•
Katkı Sağlayan ve Yayıncı, bilimsel çıktıya
katkıda bulunmuş, kaynağın yazarı ya da yayıncısı olmayan kişi ya da kurumu
ifade eder. Dolayısıyla bulunanlar yazar alanına yazılmaz.
|
Veri Giriş Örneği
|
•
Atatürk, Mustafa Kemal
•
Atatürk, M. K.
•
Tonta, Yaşar
•
Çelik, Sönmez
|
Alan Etiketi
|
•
<dc.contributor.author>
|
Alan adı
|
Katkı Sağlayan
|
Tanım
|
Kaynağın içeriğine katkı sağlayan kişi ya da kurumdur.
Katkı sağlayan / sağlayanlar ilgili alanlarda belirtilir.
|
Kullanımı
|
İsteğe bağlı
|
Kullanım Talimatı
|
•
Katkı sağlayanlar bir danışman, editör,
resimleyen, hazırlayan ya da veri derleyicisi olabilir.
•
Katkı sağlayan kişi ve kurum adları yazar
talimatında olduğu gibi belirtilir.
•
Kurumsal ya da ulusal otorite dizinine göre
oluşturulmuş otorite listesindeki kişi ve kuruluş adlarının eklenmesi isteğe
bağlıdır.
•
Kataloglama kurallarında olduğu gibi bir eser
üzerinde belirtilen basit düzeydeki roller (yayın yönetmeni, baskı hazırlık
vb.) yazılmaz.
|
Uyarı
|
•
“katkı sağlayan” alanı bilimsel çıktıya katkı
sağlayan kişiyi açıklar. Yazar ya da yayıncıyı açıklamaz.
|
Örnek
|
•
Tonta, Yaşar
•
Çelik, Sönmez
•
Doğuş Üniversitesi, Kütüphane ve Dokümantasyon
Merkezi
|
Alan Etiketleri
|
•
<dc.contributor.advisor>
•
<dc.contributor.editor>
•
<dc.contributor.illustrator>
•
<dc.contributor.other>
Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst
Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
Yazar Numarası
|
Tanım
|
Bir yazarı temsil eden tekil numaradır (ID). Yazar
numarası otorite kuruluşlar tarafından yazara atanmış tekil numarayı ifade
eder. Ör.: YÖK Araştırmacı Numarası, ORCID vb. yazar numarası. Yazar numarası
yazarların, çoklu ad, evlenme, adlarda kısaltma kullanımı gibi nedenlerden
dolayı meydana gelen sıkıntıların ortadan kaldırılması için önemli bir
çözümdür.
|
Kullanımı
|
Önerilir
|
Kullanım Talimatı
|
•
Yazar numaraları otorite kaynakta belirtildiği
gibi kullanılır.
•
Bir yazara ait, faklı otorite kurumlar
tarafından verilmiş birden çok yazar numarası varsa alan tekrar edilerek belirtilir.
•
YÖK Araştırmacı numarası için http://www.yok.gov.tr/web/acikerisim/yok-arastirmaci-id-sorgula
adresini kullanınız.
|
Uyarı
|
•
Yazar numarası yanına isim veya benzeri
belirteçleri koymayınız.
|
Veri Giriş Örneği
|
•
TR102382
|
Alan Etiketi
|
•
< dc.contributor.authorID>
|
Alan adı
|
Yazarın Bağlı Oluğu Bölüm
|
Tanım
|
Bu alanda gönderisi yapılan kaynağın yazarının bağlı
olduğu bölüm belirtilir. Böylece bölümlere ait yayınların listelenmesi ve
sayısının görülmesi sağlanır.
|
Kullanımı
|
İsteğe Bağlı
|
Kullanım Talimatı
|
•
Yazarın bağlı olduğu bölüm hiyerarşik düzende,
yukarıdan aşağıya doğru arasına virgül konularak yazılır.
•
Kurumsal bir otorite kaynağı var ise bu kaynak
esas alınır.
•
Çok yazarlı gönderilerde sadece kuruma ait
yazar/yazarların bağlı olduğu birim yazılır.
|
Uyarı
|
•
Farklı bir kurdaki yazarın bağlı olduğu bölüm
bilgisini girmeyiniz.
•
Veri girişlerini belli bir standartta yapınız
ve kısaltma kullanmayınız.
|
Veri Giriş Örneği
|
•
Doğuş Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, İdare
Hukuku Anabilim Dalı
•
Doğuş Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi,
Endüstri Mühendisliği Bölümü
•
Doğuş Üniversitesi, Sanat ve Tasarım
Fakültesi, Mimarlık Bölümü
|
Alan Etiketi
|
•
<dc.contributor.department>
|
Alan adı
|
Başlık ve Alternatif Başlıklar
|
Tanım
|
Bir kaynağa verilen ad ya da kaynağı tanımlayan ibare.
|
Kullanımı
|
Zorunlu
|
Kullanım Talimatı
|
•
Kaynak başlığının orijinal kelimeleri, sırası
ve yazımını korunmalıdır.
•
Yalnızca özel isimlerin baş harfini büyük
yazılmalıdır.
•
Başlıktaki noktalama orijinalin aynısı olmak
zorunda değildir.
•
Alt başlıklar iki nokta ile başlıktan
ayrılmalıdır.
•
Farklı dillerdeki yayın başlık / başlıklarını alternatif
başlık alana girin. Birden çok alternatif başlık var ise alternatif başlık alanı
tekrar edin.
|
Uyarı
|
•
Başlık yazımında büyük harf kullanmayınız.
•
Özel harf dışında büyük harf kullanmayınız.
•
Başlıkları cümle yazım düzeninde yazınız.
|
Örnekler
|
•
DRIVER rehberi 2.0: İçerik sağlayıcılar için
rehber
•
Kurumsal akademik arşivlerde kayıt kalitesi:
Uluslararası görünürlük
•
DSpace'de adım adım kayıt girişi ve yayınlama
•
Kurumsal arşivlerin kayıt edileceği harmanlama
ve listeleme rehberleri
•
DSpace yazılımı ve veri giriş eğitimi
|
Alan Etiketi
|
•
<dc.title>
•
<dc.title.alternative>
Alan etiketlerinin açıklamaları
için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
Yayıncı
|
Tanım
|
Bir eseri sunum için hazırlayan kurum, kuruluş ya da
şahıstır. Yayıncı alanı, yayıncıyı belirtmek için kullanılır.
|
Kullanımı
|
Kullanılabilir olduğunda zorunlu
|
Kullanım Talimatı
|
•
Kaynağın yayıncısı ticari ya da ticari
olmayabilir.
•
Yayıncı yalnızca bibliyografik bilginin
işlevselliği / niteliği için kullanılır.
•
Yayıncı alanında yayıncının yalnızca kaynakta
verilen (ticari) adı kullanılır.
•
Üniversite yayınlarında, üniversitenin adından
sonra, fakülte ve/veya bölüm ya da birim adı yazılır.
•
Hiyerarşik bir yapılanmanın açıkça görüldüğü
kurumlarda, hiyerarşinin en geniş parçasından en küçüğüne doğru sıralanır.
Hiyerarşi yoksa ya da hangisi yapının daha büyük ya da küçük parçası olduğu
bilinmiyorsa, isimleri kaynakta görüldüğü gibi yazın.
•
Kurumsal bir hiyerarşiyi içeren kurum adları
büyükten küçüğe doğru araya virgül konularak yazılır. Ör.: "Doğuş
Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü"
•
Otorite listesindeki yayıncı adlarının yerel
ya da ulusal kavram dizinine göre kullanılması isteğe bağlıdır.
|
Uyarı
|
•
Yayıncıyı yazar ve katkı sağlayan ile karıştırmayın.
Genellikle yazar ve yayıncı faklıdır.
|
Örnek
|
•
Doğuş Üniversitesi
•
Doğuş Üniversitesi, Hukuk fakültesi
•
TÜBİTAK
•
Türk Kütüphaneciler Derneği
|
Alan Etiketi
|
•
<dc.publisher>
Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst
Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
Tarih / Yayın Tarihi
|
Tanım
|
Tarih, genellikle kaynağın oluşturulması ya da sunulması
ile ilgilidir. Tarih değeri kodlamasının önerilen en iyi uygulaması ISO8601
[W3CDTF] biçimidir. Yani yazım biçimi YYYY-AA-GG şeklinde belirtilir.
|
Kullanımı
|
Zorunlu
|
Kullanım Talimatı
|
•
Tarih
ve zaman W3C standartlarına göre belirtilir. Ör.: YYYY-AA-GG.
-
YYYY [yıl dört basamaklı] zorunlu
-
AA [ay iki basamaklı (10 = Ekim)] isteğe bağlı
-
GG [gün iki basamaklı (01'den 31'e)] isteğe
bağlı
•
Dublin Core alanlarının farklı amaçlara hizmet
eden oluşturma, yayınlanma, güncelleme gibi birden fazla tarih alanı olur.
Bir kayda birden fazla tarih eklemek araştırmacının kafasını karıştırır. Bu
nedenle kurumsal arşiv yöneticisi hangi tarih alanını kullanacağı önceden
belirlemelidir.
•
Son kullanıcı açısından en anlamlı tarih
bilgisi kaynağın yayınlanma tarihidir.
•
Belirsiz tarih alanları karışıklığını ortadan
kaldırmak için, tarih alanlarının azaltması ve en anlamlı olan alanın
kullanılması önerilir. Bu da genellikle yayınlanma tarihidir.
•
Tezlerde yayın tarihi olarak kabul tarihi
kullanılır.
•
Yayın tarihi mevcut değilse, kabul tarihi gibi
mevcut başka bir tarih kullanılır.
•
Kaynakta yayın tarihi belirsiz ise en uygun
tarihi kullanın. Bir tarih kullanmak hiç kullanmamaktan daha iyidir.
•
Belirsiz tarihler için o dönemi temsil eden en
uygun yılı kullanın. Ör.: “17. yy” yerine “1650”.
|
Örnek
|
•
2016-10-27
•
2016-10
•
2016
|
Alan Etiketleri
|
•
<dc.date.accessioned>
•
<dc.date.available>
•
<dc.date.copyright>
•
<dc.date.created>
•
<dc.date.issued>
•
<dc.date.submitted>
•
<dc.date.updated>
•
<dc.date>
Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst
Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
İlgi (Dergi /
Konferans / Kitap Adı, Cilt / Sayı / Sayfa vb.)
|
Tanım
|
İlgili kaynağın bilgisidir. İlgili kaynak bir makalenin
yayımlandığı bir dergi adı, bir konferans öğesinin yer aldığı konferans
kitabı, ön baskısı sisteme kaydedilmiş bir yayının son baskısı olabilir. Veri
girişinde isteğe bağlı olarak bunlar bir biriyle dc.relation alanıyla ilişkilendirilebilir.
|
Kullanımı
|
İsteğe bağlı
|
Kullanım Talimatı
|
•
Önerilen en iyi uygulama, kaynağı bir resmi belirteç
sistemiyle uyuşan dizge ya da numaralar aracılığıyla atıfta bulunmaktır.
•
“dc.relation” alanı birden fazla üst veri
bilgisi arasındaki farklı türdeki bilgileri belirtmek için kullanılır.
•
Üst veri kayıtları arasındaki ilişkileri
belirlenen sürümlerin üst verisinin kullanımı ve sürüm ayrımı (yazar sürümü
ve yayıncı sürümü, ön baskı, baskı sonrası, vb.) arasındaki ayrım için üst
veri kayıtlarının görünür hale getirilmesinde kullanılır.
|
Uyarı
|
•
dc.identifer ve dc.source
•
alanlarıyla karıştırılmamalıdır.
|
Örnek
|
Doküman
A’daki “ilgi” verisi (ön baskı):
•
http://hdl.handle.net/11376/1
•
http://hdl.handle.net/11376/2
Doküman
B’deki “ilgi” verisi (son baskı):
•
http://hdl.handle.net/11376/2
•
http://hdl.handle.net/11376/1
|
Alan Etiketleri
|
•
<dc.relation.haspart>
•
<dc.relation.hasversion>
•
<dc.relation.isbasedon>
•
<dc.relation.isformatof>
•
<dc.relation.ispartof>
•
<dc.relation.ispartofseries>
•
<dc.relation.isreferencedby>
•
<dc.relation.isreplacedby>
•
<dc.relation.isversionof>
•
<dc.relation.journal>
•
<dc.relation.replaces>
•
<dc.relation.requires>
•
<dc.relation.uri>
•
<dc.relation>
Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst
Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
Atıf
|
Tanım
|
Kurumsal arşive kaydedilen kaynağın APA, Harvard, MLA biçimlerinden
biri ile belli bir standartta bibliyografik künyesinin yazılmasıdır.
|
Kullanımı
|
İsteğe bağlı
|
Kullanım Talimatı
|
•
Kurumunuz tarafından kabul edilmiş standarda
göre bibliyografik künye girişi yapın.
•
Arzu edilir ise veri girişini baz alarak
programa dahil edilecek bir eklenti ile bu alan otomatik olarak kullanılabilir.
•
Künye girişleri yayı türüne göre nitelikli
düzenlenmeli, aksi durumda kullanılmamalı.
|
Uyarı
|
•
Künye girişini mutlaka kurumunuzca benimsenmiş
biçimde (APA, MLA, Harvard vb.) giriniz.
|
Örnek
|
•
Tonta, Y. ve Ünal, Y. (2005). Scatter of
journals and literature obsolescence reflected in document delivery
requests. Journal of the American Society for Information Science & Technology,
56(1), 84-94.
•
Gürsoy, C. T. (2007). Finansal yönetim
ilkeleri. İstanbul: Doğuş Üniversitesi.
•
Çelik, S. (1999). Üniversite kütüphanelerinde
personel yönetimi ve Türkiye'de durum. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kütüphanecilik Anabilim Dalı,
İstanbul.
•
Doğdaş, T. ve Akyokuş, S. (2013). Document
clustering using GIS visualizing and EM clustering method. 2013 IEEE
International Symposium on Innovations in Intelligent Systems and
Applications (INISTA) içinde (1-4. ss.). Piscataway, NJ: IEEE.
http://dx.doi.org/10.1109/INISTA.2013.6577647
|
Alan Etiketleri
|
•
<dc.identifier.citation>
Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst
Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
Tür
|
Tanım
|
Kaynağın bilimsel çıktı türüdür. Dublin Core tür alanı,
kaynağın yayın türü
ya da fikri ve/veya içerik türünü tanımlar. Kullanıcının,
ne tür bir kaynağa
bakmakta olduğunu açıklar. Tür; yayının kitap, makale,
konferans öğesi vb. olduğunu belirtir.
|
Kullanımı
|
Yayın “Tür”ü alnı üç şekilde kullanılır.
1) "Zorunlu": Aşağıdaki DRIVER Yayın-Türü
terminolojine bağlı olarak yayımlanmış eser ve kabul edilmiş tezler için
“Tür” alanı zorunludur. DSpace’de veri girişi sırasında sadece ilgili yayın
türü seçilir. Sistem veri işlenirken seçilen tür aşağıdaki örneğe uygun
olarak veri tabanına otomatik olarak kaydedilir.
•
info:eu-repo/semantics/article
•
info:eu-repo/semantics/bachelorThesis
•
info:eu-repo/semantics/masterThesis
•
info:eu-repo/semantics/doctoralThesis
•
info:eu-repo/semantics/book
•
info:eu-repo/semantics/bookPart
•
info:eu-repo/semantics/review
•
info:eu-repo/semantics/conferenceObject
•
info:eu-repo/semantics/lecture
•
info:eu-repo/semantics/workingPaper
•
info:eu-repo/semantics/preprint
•
info:eu-repo/semantics/report
•
info:eu-repo/semantics/annotation
•
info:eu-repo/semantics/contributionToPeriodical
•
info:eu-repo/semantics/patent
•
info:eu-repo/semantics/other
•
Uyarı: “info:eu-repo”, DRIVER Yayın-Türlerinin kayıtlı
olduğu alandır. Yukarıdaki tür seçenekleri veri giriş formunda açılır menüden
yerel dil adıyla seçilebilecek şekilde düzenlenebilir.
2) "İsteğe Bağlı": Kurumsal arşiv
terminolojisine bağlı yayın türlerini belirtmek için "serbest
metin" olarak isteğe bağlı olarak girilebilir.
3) "Önerilen": Bir
yayının yayın sürecindeki durumunu belirtmek için denetimli kullanımı isteğe
bağlıdır. Dublin Core alanının son oluşumu için önerilir. DRIVER-Sürüm
terminolojisini temel alarak bilimsel çıktının sürümü için aşağıdaki listede
verilen biçimleriyle kullanılır:
•
info:eu-repo/semantics/draft
•
info:eu-repo/semantics/submittedVersion
•
info:eu-repo/semantics/acceptedVersion
•
info:eu-repo/semantics/publishedVersion
•
info:eu-repo/semantics/updatedVersion
|
Uyarı
|
• DC
“tür” alanı kaynağın temsil ettiği bilimsel çıktı türünü tanımlar. Dublin
Core “format” alanı ile
karıştırılmamalıdır. Format kaynağın ortam türünü belirler.
|
Örnek
|
• article
[Makale]
• book
[Kitap]
• bookPart
[Kitap Bölümü]
• conferenceObject
[Konferans Öğesi]
• doctoralThesis
[Doktora Tezi]
• other
[Diğer]
• presentation
[Sunum]
• report
[Rapor]
|
Alan Etiketi
|
•
<dc.type>
Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst
Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
Tanımlayıcı / Belirleyici
|
Tanım
|
Bir bağlam dahilinde kaynağın kesin referansıdır.
|
Kullanımı
|
Zorunlu
|
Kullanım Talimatı
|
•
Önerilen en iyi uygulama, kaynağı resmi bir
tanımlama sistemiyle uyuşan dizge ya da numaralar aracılığıyla tanımlamaktır.
•
Resmi belirleme sistemleri; URI (Uniform
Resource Identifier), URL (Uniform Resource Locator), DOI (Dijital Objject
Identifier) ve URN:NBN'dir.
•
Bu alanın en uygun kullanımı doğrudan link ve
tanımlayıcıları alanı tekrar ederek vermektir.
•
Yayın için bulanabilecek her tanımlayıcı belirtilmelidir.
Ör.: URL, DOI, URN:NBN, ISBN, ISSN, vb.)
•
Bu alanın “en uygun” kullanımı, tanımlayıcının
URL biçiminde konulmasıdır. Tanımlayıcı direk URL ya da PURL, HANDLE ya da
diğer uluslararası çözüm mekanizmaları gibi URL yönlendirmesi de olabilir.
|
Uyarı
|
•
dc.relation alanı kaynağın bir sürümünden
ötekisine yönlendirilmesi için kullanılır.
•
dc.source alanı kaynağın kökeninin
bibliyografik alıntısı için kullanılır.
|
Örnek
|
•
Tanımlayıcılar URL'nin veriliş sırasına göre
sıralanır. İlk URL “en uygun” seçenek olarak değerlendirilir. Ör.: DRIVER'da
son kullanıcının yönlendirilmesinde kullanılır. Son kullanıcı bulduğu
kaynaklar hakkında daha fazla bilgi sahibi olma, bağlamı görme ve yerel bir
arşivin sunmak zorunda olduğu diğer hizmetleri kullanma imkanına sahip olur.
•
•
1126-6708
•
9789750507243
|
Alan Etiketleri
|
•
<dc.identifier.citation>
•
<dc.identifier.endpage>
•
<dc.identifier.govdoc>
•
<dc.identifier.isbn>
•
<dc.identifier.ismn>
•
<dc.identifier.issn>
•
<dc.identifier.issue>
•
<dc.identifier.other>
•
<dc.identifier.sici>
•
<dc.identifier.slug>
•
<dc.identifier.startpage>
•
<dc.identifier.uri>
•
<dc.identifier.volume>
•
<dc.identifier>
Alan etiketlerinin açıklamaları
için “Dublin Core Şema Üst Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
Dil
|
Tanım
|
Kaynağın fikri içerik dilidir.
|
Kullanımı
|
Önerilir
|
Kullanım Talimatı
|
•
Bir kaynak bir ya da daha fazla dilde yazılabilir.
Bu durumda kaynakta kullanılan bütün diller “dc.language” alanında
kullanılır.
•
Eğer kaynak bir dilde yazılmış ve ötekine
çevrilmişse, her çevirinin kendi dilinde verilir.
•
İhtiyaç halinde birden fazla dili belirtmek
için alan tekrarlanır.
|
Uyarı
|
•
Dil kodu ülke kodu ile karıştırılmamalıdır.
|
Örnek
|
•
tur
•
eng
•
deu
|
Alan Etiketleri
|
•
<dc.language.iso>
•
<dc.language.rfc3066>
•
<dc.language>
Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst
Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
Konu / Anahtar Kelimeler
|
Tanım
|
Eserin konusu. Genellikle bir konu; kaynağın fikri
içeriğini tanımlayan, anahtar kelimeler, anahtar ifadeler ve sınıflandırma
kodları ile ifade edilir.
|
Kullanımı
|
Kullanılabilir olduğunda zorunlu
|
Kullanım Talimatı
|
•
Genelde en dikkat çekici kelimeleri anahtar
kelime olarak belirleyin.
•
Belirli bir kaynağı açıklayamayacak kadar
genel olan terimleri kullanmaktan kaçının.
•
Kaynağın konusu bir insan ya da organizasyon
olduğunda, yazar adını yazarken kullanılan biçimin aynısını kullanın.
•
Her bir anahtar kelime için alanı tekrarlayın.
•
Anahtar kelimelerin baş harflerinin büyük ya
da küçük yazılması konusunda bir şart yoktur. Çoğunluk baş harfleri büyük
yazdığından, harmanlama sistemlerinde tutarlılık bakımından çoğunluğa uyun.
•
Anahtar kelime veya konu başlığı yazımında
sadece büyük harf kullanılmaz.
•
Terimler standart bir otorite kaynağından
alınıyorsa; her terimi ayrı bir alanda kodlayın. Büyük harf ve noktalama
kullanımını otorite dizinindeki gibi yapın.
|
Uyarı
|
•
Konu alanı bir kaynağın konusunu açıklar
"Tür" alanı ile karıştırılmamalıdır.
|
Örnek
|
•
Kurumsal Arşivler
•
Açık Erişim
•
Dublin
Core
|
Alan Etiketleri
|
•
<dc.subject>
•
<dc.subject.classification>
•
<dc.subject.ddc>
•
<dc.subject.lcc>
•
<dc.subject.lcsh>
•
<dc.subject.mesh>
•
<dc.subject.other>
|
Alan adı
|
Tanımlama (Özet,
Sponsor, Açıklama vb.)
|
Tanım
|
Kaynağın içeriğini açıklar. Tanımlama içerik ile sınırlı
değildir. Tanımlama özet, içindekiler, sürüm, sponsor gibi içeriği ve serbest-metin
açıklamasını da içerebilir.
|
Kullanımı
|
Kullanılabilir olduğunda zorunlu
|
Kullanım Talimatı
|
•
Bu alan içerik hakkında metinsel açıklama
yapmak için kullanılır.
•
Eğer kaynak birden çok farklı öğe içeriyorsa,
bu dosyaların URL’lerini listelemek için tanımlama / açıklama (dc.description)
alanını kullanmayın.
•
Farklı dillerdeki “öz” / “özetler” için alanı
tekrarlayın.
•
Varsayılan olarak "öz" /
"özet" girin.
|
Uyarı
|
•
Özet gibi metinsel ifadeleri yazarken alanlarda
"enter" boşluğu kullanmayın.
•
Kopyalayıp yapıştırdığınız metinlerde
"enter" boşluğu var ise temizleyin.
|
Örnek
|
•
Öz / özetleri enter boşluğu kullanmadan yazınız.
Satırbaşı yapılarak yazılmış özetlerin paragraflarını iptal ederek düz metin
şekline dönüştürün.
•
Özellikle PDF dokümanlardan kopyalanan
özetlerdeki Enter boşluklarını temizleyerek düz metin haline getirin.
|
Alan Etiketi
|
•
<dc.description.abstract>
•
<dc.description.provenance>
•
<dc.description.sponsorship>
•
<dc.description.statementofresponsibility>
•
<dc.description.tableofcontents>
•
<dc.description.uri>
•
<dc.description.version>
•
<dc.description>
Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst
Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
Haklar / Erişim Hakları
|
Tanım
|
Kaynakların kullanım ya da erişim hakkını belirleyen
alandır.
|
Kullanımı
|
Önerilir
|
Kullanım Talimatı
|
•
Haklar alanı kaynağın kullanımını; ona erişim
ya da böyle bir bilgi sağlayan servis için yönetim haklarını içerir.
Genellikle hak bilgileri Fikri Mülkiyet Haklarını, Telif Haklarını ve çeşitli
Mülkiyet Haklarını kapsar.
•
Tekrar kullanım haklarının son kullanıcıya bir
URL ile açıkça belirtildiği yerlerde haklara atıfta bulunması tavsiye edilir.
Örneğin, Creative Commons organizasyonu farklı Yetki Bölgelerindeki farklı
lisanslar için URL’ler geliştirmiştir. Bu lisanslar makine tarafından okunan
kullanım lisansları için uygulanabilir.
|
Uyarı
|
•
Telif hakkı belli bir kişi ya da kuruma ait
olan kaynaklar için bu alanda bilgi verilmesi önerilir.
|
Örnek
|
•
info:eu-repo/semantics/openAccess
•
info:eu-repo/semantics/embargoedAccess
•
info:eu-repo/semantics/restrictedAccess
•
info:eu-repo/semantics/closedAccess
•
(c) Doğuş Üniversitesi, 2015
•
(c) Sönmez Çelik, 2015
•
Creative Commons haklarının servislerini
kullanmak, kullanım haklarını son kullanıcıya daha net bir şekilde açıklar.
Ör.: http://creativecommons.org/licenses/bysa/2.0/uk/
|
Alan Etiketleri
|
•
<dc.rights.holder>
•
<dc.rights.license>
•
<dc.rights.uri>
•
<dc.rights>
Alan etiketlerinin açıklamaları için “Dublin Core Şema Üst
Veri Alanları” başlığına bakınız.
|
Alan adı
|
Dosya Yükleme Adımı
|
Tanım
|
Bu adımda üst verisi girilen kaynağın tam metni ve varsa
ilgili dosyaları (ana dosya ve varsa ek dosyaları) yüklenir.
|
Kullanımı
|
Önerilir
|
Kullanım Talimatı
|
• Yayının
tam metin dosyasının yüklenmesi tavsiye edilir.
• Dergi
makaleleri için Sherpa RoMEO’dan yayının telif durumu kontrol edilmelidir.
• Sherpa
RoMEO’da yer almayan yayınların telif durumun başka kaynaklardan
sorgulayınız. En azından internet üzerinden serbest erişimde olup olmadığını
kontrol ediniz.
• Eğer
yüklenen dosyaya belli bir tarihe kadar erişim engeli / ambargo konulacaksa
“Özel tarihe kadar ambargolu erişim” alanında YYYY-AA-GG biçiminde tarih
girilmelidir.
• İsteğe
bağlı olarak “Neden” alanında ambargo nedeni belirtilir.
• Dosya
boyutunun konfigürasyon dosyasında (dspace.cfg) belirtildiği boyuttan büyük
olmaması gerekir. Konfigürasyon dosyasında varsayılan dosya yükleme boyutu
500 MB’dir.
• Dosya
açıklamasına dosya adı olarak web ara yüzünde de görünecek olan anlamlı
isimler verilebilir. Ör.: Yayıncı Sürümü, Yazar Sürümü vb.
|
Uyarı
|
•
Üst verisini kaydettiğiniz dosyanın tam metni
yok ve konfigürasyon dosyasında, dosya yükleme yapmadan geçmeye izin verecek
şekilde ayarlamadıysanız buraya geçici / sembolik bir dosya yükleyiniz.
|
Dosya adı Örneği
|
•
ataturkmk_1920.png
•
celiks_2010.pdf
•
celiks_2012.docx
|
Alan adı
|
Gönderi İceleme
|
Tanım
|
Bu adımda, veri girişinin önceki adımlarında girilen
veriler bir liste şeklinde kontrol amacıyla verilir. Üst veriler kontrol
edilir. Düzeltme gerekliyse ilgili adıma gidilerek düzenleme yapılır.
|
Kullanımı
|
Önerilir
|
Kullanım Talimatı
|
• Verilerin
kontrol edilmesi önerilir.
• Üt
veri bilgileri kontrol edilir ve gerekliyse düzeltme yapılır.
• Yüklenen
dosyaların doğruluğu ve bilgileri kontrol edilir.
|
Uyarı
|
•
Yok
|
Alan adı
|
Dağıtım Lisansı
|
Tanım
|
Bu adımda, gönderi yapan kişiye yaptığı gönderinin dağıtım
ve depolama koşulları ile ilgili durumu bildiren bir dağıtım lisans metni sunulur.
|
Kullanımı
|
Önerilir
|
Kullanım Talimatı
|
• Dağıtım
lisans metni konfigürasyon dosyaları arasında salt metin dosyası olarak
düzenlenmiştir.
• Lisans
metni dosyadaki düzenlemeler /dspace/config/ yolu altındaki default.license
dosyasında yapılmalıdır.
• Gönderinin
gerçekleşebilmesi için “Lisansı Kabul Ediyorum” seçeneğinin işaretlenmesi
gerekir. Aksi halde gönderi iş havuzuna yüklenmez.
|
Uyarı
|
•
Dağıtım lisans dosyası yapılan tüm gönderilere
varsayılan olarak eklenir.
•
Daha önceden yapılmış bir gönderinin lisans
dosyası değiştirilecekse “öğe düzenle” kısmının “veri akışı” kısmından
silinerek yeni lisans dosyası yüklenmelidir.
|
Dublin Core Şema Üst Veri Alanları
Alan Adı
|
Kapsam ve Kullanımı
|
dc.contributor.advisor
|
Tez danışmanı adının belirtildiği alan
|
dc.contributor.author
|
Yazar adının belirtildiği alan
|
dc.contributor.authorID
|
Yazar numarasının belirtildiği alan
|
dc.contributor.department
|
Yazarın bağlı olduğu bölümün belirtildiği alan
|
dc.contributor.editor
|
Editör adının belirtildiği alan
|
dc.contributor.illustrator
|
Bir esere görsel yönden katkı sağlayan kişinin adının
belirtildiği alan
|
dc.contributor.other
|
Bir eser katkı sağlayan diğer kişi / kurumların
belirtildiği alan
|
dc.contributor
|
Bir kişi, kuruluş veya içerikten sorumlu hizmeti
sağlayanların belirtildiği alan
|
dc.coverage.spatial
|
İçeriğin mekansal özelliklerinin belirtildiği alan
|
dc.coverage.temporal
|
İçeriğin geçici mekansal özelliklerinin belirtildiği
alan
|
dc.creator
|
Kullanılmaz; sadece harmanlama sistemleri içindir
|
dc.date.accessioned
|
Öğe için DSpace tarafından otomatik olarak atanan
zamanın belirtildiği alandır
|
dc.date.available
|
Gönderinin açık erişim olacağı tarihin belirtildiği
alan
|
dc.date.copyright
|
Telif hakkı tarihinin belirtildiği alandır
|
dc.date.created
|
Eğer üretim tarihi yayın tarihinden farklı ise bu
alanda belirtilir
|
dc.date.issued
|
Yayın veya dağıtım tarihinin belirtildiği alandır
|
dc.date.submitted
|
Tezlerin sunulduğu tarih bu alanda belirtilir
|
dc.date.updated
|
SWORD ara yüzü tarafından öğenin en son
güncellendiği tarih bilgisi burada belirtilir
|
dc.date
|
Bu alan yerine mümkünse nitelikli tarih biçimi
alanlarını kullanınız
|
dc.description.abstract
|
Öz / Özetin belirtildiği alan
|
dc.description.provenance
|
Sistem tarafından kullanılır. Bu alanda kaydı
oluşturan, değiştiren, onaylayan vb. bilgileri zaman damgasıyla belirtilir
|
dc.description.sponsorship
|
Öğenin yayımlanmasına katkı sağlayan sponsor kişi ve
kurumların belirtildiği alan
|
dc.description.statementofresponsibility
|
MARC kaydı sorumluluğunun belirtildiği alan
|
dc.description.tableofcontents
|
Öğenin içindekiler bilgilerinin belirtildiği alan
|
dc.description.uri
|
Öğe için belirtilen tek biçin kaynak belirteci
işaretinin belirtildiği alan
|
dc.description.version
|
Öğenin hakemlik durumu bilgisinin belirtildiği alan
|
dc.description
|
Öğeye ilişkin tanımlanmamış nitelikli açıklama
bilgilerinin belirtildiği alan
|
dc.format.extent
|
Öğenin boyut ve süresinin belirtildiği alan
|
dc.format.medium
|
Öğenin fiziksel durumun belirtildiği alan
|
dc.format.mimetype
|
Öğenin kayıtlı MIME türünün belirtildiği alan
|
dc.format
|
Öğenin tanımlanmamış nitelikli fiziksel bilgilerinin
belirtildiği alandır
|
dc.identifier.citation
|
Öğenin DSpace biçimi dışında APA, MLA biçiminde
bibliyografik bilgisinin belirtildiği alan
|
dc.identifier.endpage
|
Makalenin son sayfa sayısını belirtildiği alan
|
dc.identifier.govdoc
|
Öğenin resmi belge numarasının belirtildiği alan
|
dc.identifier.isbn
|
ISBN bilgisinin belirtildiği alan
|
dc.identifier.ismn
|
ISNM bilgisinin belirtildiği alan
|
dc.identifier.issn
|
ISSN bilgisinin belirtildiği alan
|
dc.identifier.issue
|
Makalenin yayımlandığı derginin sayısının belirtildiği
alan
|
dc.identifier.other
|
Öğeye ilişkin kurumsal belirteçlerin belirtildiği
alan
|
dc.identifier.sici
|
Öğenin seri numarasının ve katkı belirteci
bilgisinin belirtildiği alan
|
dc.identifier.slug
|
Öğe için öneriler bir URI gibi SWORD tarafından
sağlanan URI bilgisinin belirtildiği alan
|
dc.identifier.startpage
|
Makalenin ilk sayfa sayısının belirtildiği alan
|
dc.identifier.uri
|
Öğenin tek biçim kaynak belirleyici adresinin
(URI) belirtildiği alan
|
dc.identifier.volume
|
Makalenin yayımlandığı derginin cilt bilgisininin
belirtildiği alan
|
dc.identifier
|
Nitelikli form tarafından sağlanan tanımsız
belirteçler ve niteliksiz form yerine yerel belirteçlerin belirtildiği alan
|
dc.language.iso
|
Makalenin yazıldığı dilin ISO standardında
belirtildiği alan
|
dc.language.rfc3066
|
Makalenin yazıldığı dilin rcf3066 standardında
belirtildiği alan
|
dc.language
|
Öğe dilinin ISO standardı dışında harmanlama
verilerini tutan alan
|
dc.provenance
|
Sistem tarafından kullanılır. Bu alanda kaydı
oluşturan, değiştiren, onaylayan vb. bilgileri zaman damgasıyla belirtilir
|
dc.publisher
|
Yayıncı, dağıtımcı veya yayından sorumlu bilgisinin
belirtildiği alan
|
dc.relation.haspart
|
Öğenin fiziksel veya mantıksal bilgilerinin
belirtildiği alandır.
|
dc.relation.hasversion
|
Öğenin sonraki sürümlerinin belirtildiği alan
|
dc.relation.isbasedon
|
Öğenin referans kaynağının belirtildiği alan
|
dc.relation.isformatof
|
Öğenin ek fiziksel öğelerinin belirtildiği alan
|
dc.relation.ispartof
|
Öğenin fiziksel veya mantıksal bilgilerinin
belirtildiği alan
|
dc.relation.ispartofseries
|
Öğenin seri adı ve numarasının belirtildiği alan
|
dc.relation.isreferencedby
|
Başvurulan referans kaynak tarafından işaret edilen
bilgilerin belirtildiği alan
|
dc.relation.isreplacedby
|
Öğenin izlendiği referans kaynakların belirtildiği
alan
|
dc.relation.isversionof
|
Öğenin önceki sürümlerinin belirtildiği alan
|
dc.relation.journal
|
Dergi, konferans, armağan kitap adının yazıldığı
alan
|
dc.relation.replaces
|
Öğenin önceki referanslarının belirtildiği alan
|
dc.relation.requires
|
Öğenin uyum, sağlama ve destek özelliklerinin
referans verildiği kaynağın belirtildiği alan
|
dc.relation.uri
|
Öğeyle ilgili kaynağın URI'sinin belirtildiği alan
|
dc.relation
|
Öğeyle ilgili diğer kaynakların bilgisinin
belirtildiği alan
|
dc.rights.holder
|
Telif hakkı sahibinin belirtildiği alan
|
dc.rights.license
|
Kullanım lisans bilgisinin belirtildiği alan
|
dc.rights.uri
|
Yeniden üretim ve kullanım düzenleme bilgisi
referansının belirtildiği alan
|
dc.rights
|
Yeniden üretim ve kullanım düzenleme bilgisinin
belirtildiği alan
|
dc.source.uri
|
Kullanılmaz; sadece harmanlama sistemleri içindir
|
dc.source
|
Kullanılmaz; sadece harmanlama sistemleri içindir
|
dc.subject.classification
|
Yerel ve küresel sınıflama sistemi kodlarının
belirtildiği alan
|
dc.subject.ddc
|
Dewey Onlu Sınıflama
kodunun belirtildiği alan
|
dc.subject.lcc
|
Library of Congress Sınıflama sistemi kodunun
belirtildiği alan
|
dc.subject.lcsh
|
Kongre Kütüphanesi Konu başlıklarının belirtildiği
alan
|
dc.subject.mesh
|
Tıp konu başlıklarının belirtildiği alan
|
dc.subject.other
|
Yerel kontrollü sınıflama bilgilerinin belirtildiği
alan
|
dc.subject
|
Kontrolsüz konu başlıklarının belirtildiği alan
|
dc.title.alternative
|
Alternatif yayın başlığı / başlıklarının
belirtildiği alan
|
dc.title
|
Yayın başlığının belirtildiği alan
|
dc.type
|
Yayın türünün belirtildiği alan
|
Gayet anlaşılır olmuş. Elinize sağlık. Güzel bir başucu kaynağı.
YanıtlaSil